بنافت

اَمرو مِره حال و هوای عید دهه پنجاه بَوِسته

یادِش بِخِر

نو رَخت کِردِمی مُخبِر بیمی تا تیل نَووشه

بعد هِم شیمی عیدی گردش

گت‌نِنا اَمه جیف پِستونه کِرده و گت‌بِبا هِم دوزار پول اِماره عیدی دائه

چنده ذوق کِردِمی 

بعد هِم شیمی فامیلا و همسائه سِره

اِماره بَپته مرغنه عیدی دانه

مِرغِنه جنگی هم شور و حال خارِکی داشته 

اَزِه ی کِردِنه و به جای اینکه مرغنه‌ی تِک ره تَک هادِن وِنه کَش ره تَک دانه 

همین وسته اَزِه ماقع دعوا کَتِمی و هِئی جه قهر بیمی 

چَن دَقه بعد با پا در میونی رفق دیگه ه‍ئی جه خار بیمی

عید اون گِدر خَله ساده اما صمیمی بییه 

مردم شه کور رگِ په شینه تا وشون پهلی عید دیدنی نشیبون قانع نینه

اینا ره بَنِویشتِمه تا نسل جدید از حال و هوای اون روزا باخَوِر بَووشِن

--------------------------------------------------------ـ

دل خوانه رَفِق قدیم هادِم وَنگ 

مِرغِنه ره با هم دیگه هادیم جنگ 

مَشنا مه جیف مَشت هاکِنه پِستونه

دل گَبـــای دوزاری وه بَیّـــه تـنـــگ

ترجمه فارسی 

دلم می‌خواهد دوست و رفقای قدیمی را صدا بزنم 

تا با همدیگر بازی تخم مرغ جنگی راه بندازیم 

دوست دارم مادربزرگم دوباره جیبم را پر از سنجد کند 

دلم برای دو ریالی پدربزرگم که بابت عیدی به من می‌داد تنگ شده است 

دوستعلی علیخانی / فروردین نود و هشت 

بهار و زمستون بَیتِنه کشتی

بهار بزکش بَزو هاکِرده مستی

زمستون هِم با فنِّ پلنگ‌شکن 

بهار ره بِنه بَزو، بَیته هستی

ترجمه فارسی

بهار و زمستان سر شاخ شدند و کشتی گرفتند

بهار، زمستان را فن بزکش زد و خوشحال شد 

زمستان فن پلنگ‌شکن را روی بهار اجرا کرد 

پشت بهار را به زمین زد و همه چیزش را گرفت

دوستعلی علیخانی / اسفند نود و هفت 

توضیحات

بزکش

برای اجرای این فن باید کشتی گیر با یک دست، گردن حریف را در اختیار بگیرد و با دست دیگر مچ را مهار کند. بدین ترتیب کشتی گیر می تواند حریف را به پل برده یا حداقل او را خاک کند

پلنگ شکن

 در فن پلنگ شکن، کشتی گیر، حریف را به سمت خود کشیده و با قدرت دست و حرکت پا او را از پشت به روی تشک می اندازد.

بهارِ سبزه‌زار ، دل وِنه دَوِّم 

مه مَنگو خالک مار، دل وِنه دَوِّم 

اَتّا خَله اَرمون مشت هسته مه دل 

مه پِسر نومزه‌دار، دل وِنه دَوِّم 

ترجمه فارسی

بهار فصل سرسبزی است دوست دارم باشم تا از زیبایی‌هایش لذت ببرم 

گاوم گوساله‌ی کوچک دارد دوست دارم باشم تا از او مراقبت کنم 

آرزوهای زیادی را در قلبم جای دادم 

پسرم نامزد دارد دوست دارم باشم تا برایش جشن عروسی بگیرم 

دوستعلی علیخانی /  اسفند نود و هفت 

بوی بِهار دَپیته اَمه دیار 

وَنوشه بَچینِم خاطرِ نگار 

تشی سِمبارِ او ره بیارم جوش

دَم هادِم وَنوشه بِرای دلدار

ترجمه فارسی

بوی بهار تمام محله‌ی ما را خوشبو کرد 

به صحرا بروم و برای نگارم بنفشه بچینم 

آب سماور آتشی را به جوش بیاورم 

تا برای دلدارم دمنوش بنفشه دم کنم 

دوستعلی علیخانی / اسفند نود و هفت 

تقدیم به عاشقان کوهستان و شفیته‌گان طبیعت 

مه دل چِکِل وه بَیّه اَتّا پِریک

بِشکِندیه تِریک چِکِلِ مِجیک  

اوزِر ته گِل رو هاکِرده نِخار 

پَکِر بَیمه، دل بِمو جِرَک جِریک

ترجمه فارسی

دلم برای کوه یک ذره شد و دلتنگش شدم 

تگرگ مژه‌های زیبای کوه را شکست

باد سرد و سوزان به صورت زیبایش آسیب رساند  

آزرده خاطر شدم و دلم برای کوه به درد آمد  

دوستعلی علیخانی / بهمن نود و هفت 

با کلیک روی لینک زیر به کانال تلگرامی بنافت بپیوندید

benaft11@

تقدیم به مادران زحمتکش دیارم که روزگار از آنان کینه به دل گرفته و رفاه و آسایش را تا آخرین لحظات حیات‌شان از آنان سلب کرده است.

رو نَنه هارشِم ته، اَنگوشتِ تِک تِک

قِلاش بَیّه ته دست، باز کِندی رِک رِک 

تیل بِندوسته ته لِینگ تا چشِ مِجیک 

کمرِ تا بوسته، بِموئی چِک چِک 

ترجمه فارسی 

خجالت می‌کشم از اینکه نوک انگشتان را نگاه کنم  

انگشتان دستت به خاطر کار سخت پاره شدند اما دست از کار نمی‌کشی

گل شالیزار از پنجه‌ی پا تا مژه‌هایت را فرا گرفته است 

از شدت کار انگار نخاع کمرت قطع شد و بدنت خرد شد 

دوستعلی علیخانی / اردیبهشت نود و هشت 

دوستعلی علیخانی / اردیبهشت نود و هشت 

تقدیم به دامداران و کسانی که به نوعی به کوه وابستگی داشتند اما به دلیل کهولت سن قادر نیستند به کوه عزیمت کنند و از دور با معشوقشان نجوا می‌کنند. 

شش پیچِ میانا ره بوهِرم لو

کَله هِنیشِم، هارشِم چَم‌چَمِ رو 

شه خاطرات ره پِشو زَمبه اوپرت

افسوس نَتومبه لماسیه بورِم خو 

ترجمه فارسی 

جاده شش پیچ روبروی روستای میانا را طی می‌کنم 

تا به منطقه کله برسم و از آنجا گذرگاه گوگلی را نظاره کنم 

خاطرات مرتع اوپرت را برای خودم مرور می‌کنم 

افسوس که به خاطر پیری نمی‌توانم به کوه لماسیه بروم و در کنارش خوابی آرام داشته باشم 

توضیحات

شش پیچ: جاده پیچ در پیچ روبروی روستای میانا که منتهی به روستای سنگده می‌شود. 

کَله: نام مکانی است که بر بلندای جاده شش پیچ و روبروی کوه واقع شده است. 

چَم چَم: گذرگاه گوگلی به مرتع اوپرت / مسیری که دارای پیچ‌های زیادی باشد.

اوپرت: مرتع تابستانه دامداران اهالی پاجمیانا

لماسیه: نام کوهی مشرف بر دهستان بنافت

چه وه جِلو مه دست و په کَفِنی
پِش‌سر مه سائه وه خَنجِر کَشِنی
مِن که شیره هیمه ته جه نَروتمه 
پس چه پِش‌سر مِنه کَر ره شَندِنی 

ترجمه فارسی
چرا در مقابلم به دست و پایم می‌افتی و تعظیم می‌کنی 
اما پشت سرم حتی برای سایه‌ام خنجر می‌کشی 
من که در حقّت خوبی کردم و هیزم تری به تو نفروختم 
پس به چه دلیل پشت‌سرم از من بدگویی می‌کنی 

دوستعلی علیخانی/ شهریور نود و هشت

گزارش صعود به قله  ۳۶۲۰ متری خِرو
 
صبح روز جمعه ۹۸/۶/۱۵ به اتفاق ده تن از اعضای گروه کوهنوردی برنا (فرهنگیان ناحیه ساری) از ساری به سمت دودانگه/ بنافت/ روستای سنگده حرکت کردیم. صبحانه را کنار چشمه تِلارسربند صرف کردیم. 
ساعت نه صبح به جنگل مرس‌سی رسیدیم، اتومبیل را آنجا پارک کردیم. بندهای پوتین را محکم بستیم و کوله را به دوش کشیدیم و به دل جنگل راش با درختانی با قامت‌هایی کشیده که همگی چتر سبز رنگی به سر داشتند، زدیم. 

بعد از جنگل راش پا به مرتع سرسبز و زیبای بندبن که گل‌های صورتی پیازی جلوه‌ی خاصی به محیط اطراف بخشیده بودند، نهادیم. وقتی سرمان را بلند کردیم با انبوهی از ابر مواجه شدیم که چهره چکل را به صورت نقطه‌ای پوشانده بودند و مناظر دلفریبی ایجاد کرده بودند. 
مسیر پاکوب بارگیرون را در پیش گرفتیم و در یک ستون با رعایت فاصله از میان ابرها عبور کرده  وارد مرتع زرجو شدیم. اینجا برخلاف دامنه کوه هوا صاف و آفتابی بود و دریایی از ابر زیر پایمان خودنمایی می‌کرد. در کنار چشمه زرجو استراحت کوتاهی کردیم و از دامنه دیواره‌ی تمام صخره‌ای زرجو گذر کردیم و به کوه سه‌گِسفِنِک رسیدیم. ‌
وقتی که پا به شانه‌های سترگ سنگ‌پرچیم نهادیم، قلل نرو و خرو و گوسفند‌سراهای اطراف آن را به نظاره نشستیم و ناهار را همانجا صرف کردیم. دامنه کوه را دریایی از ابر پوشانده بود و رقص ابرها واقعا دیدنی بود. 

قله نر‌و در سمت راست و قله خرو در سمت چپ ما واقع شده بودند. مسیر قله خرو را در پیش گرفتیم بعد از شش ساعت کوهنوردی بر فراز قله خرو سرود همدلی و دوستی را در قلب کوهستان خواندیم.
هنگام برگشت از کنار قله نرو عبور کردیم چشمه نرو هم تشنگی را از وجودمان رفع کرد و بدین صورت رسم مهمان‌نوازی را به جا آورد. 
مسیر بَپِّری را در پیش گرفتیم بعد از پیمودن مسافتی وارد دریایی از ابر شدیم هر چقدر که پایین‌تر می‌رفتیم ابرها فشرده‌تر و دامنه دید ما کمتر می‌شد طوری که دید مفید ما به چهار الی پنج متر رسیده بود. 
با توجه اینکه بنده و یکی از دوستان این مسیر را قبلا طی کرده بودیم و نسبت به منطقه آشنایی کافی داشتیم توانستیم اعضای گروه را به سلامت از مرتع بندبن و جنگل مرس‌سی عبور دهیم و به سمت ساری روانه شویم. مسیر برگشت را چهار و نیم ساعت طی کردیم و در صحت و سلامت پرونده‌ی صعود به قله خرو را بستیم.   
نویسنده: دوستعلی علیخانی ۹۸/۶/۱۶

آخِرِ هفته مه چِش راه کَشِنه 
مه روح پسر و دِتِر وه تَجِنه 
سَرِ قِرار نِهِن دل ره گِرنه غم 
خو وِزه گِرنه، مه گِس پَر کَفِنه 

ترجمه فارسی

آخر هفته چشم‌به‌راه و منتظر فرزندانم هستم 
روح من بخاطر دیدار پسر و دخترم بی‌تابی می‌کند 
چنانچه سرقرار به دیدارم نیایند دلم را غم فرا می‌گیرد 
خواب به چشمانم نمی‌آید، ناراحت و افسرده می‌شوم

دوستعلی علیخانی/ مرداد نود و هشت 

تیر ماه سِزده شوی اَمه مَله، قدیما

سزده شو، بِبا اَتّا کِرکِ سر ره وِرییه و نِنا وِره پَر کِرده و اَتّا ته‌چین مَشتی پته، جوری که گو رِغون بو آدِم ره شِفت کِرده و ماقع بَخردِن پِلا آدِمِ انگوشتِ تِک جه رِغون ره گیته. 

اون شو مارون با آرد گندم، دِله دَئی نون پَتنه. وِنه بِساتِن ره شِمه وِسته گومبه.

اَبِلّ، آرد ره خمیر کِردنه. وقته خمیر بِمبو لاقِلی دِله پیاز ره با گو رغون یا گِسفِن رِغون وِریشتِنه. بعد خمیر ره نون‌ساز سر اِشتنه و با نونِ‌کَر تَنِک کِردِنه، بَوریشته پیاز ره وِنه دِله کِردِنه، وِره تندیر دِله پَتِنه. 

اَمه مَله دِتا لال داشته، اَتّا بالا مَله، اَتّا هِم پایین مَلِه. هر کِدوم شه وِسته دوشتِره دار و شعر خون هم داشتِنه. شعر خون کَلِک سر بِمبو شعر معروف لال بِمو، لال بِمو، پار بورده اِمسال بِمو ره خوندِسته. با بِشنوستن صدای شعرخون وچه‌هایی که تَرسِندوک بینه بِرمه کِردِنه و شه پییر مار پِشت جا خِردنه. 

لال با اَتّا پِشته شیش خِن دله اِمو و همه ره با شیش تَک دا، اَگه کسی جا بِخِرد بیبو وِنه خَوِر ره گیتی وِره شیش زو و اَتّا شیش ره بومِ پشت دِم دا تا بوم خِر و برکت زیاد بَوّه چون بوم پشت دونه، گندم و اَپور چَپور دَیّه.
صاب خِنه دوشتره‌دار ره انعام، که همون دِله‌دَئی نون یا پِشت‌زیک و . بییه دائه. 

لال بالا مَله و پایین مَله، وقته میون مَله بَرِسی‌بیبون خِش دعوی، هِئی ره زونه و انعامی که از مِردِم بَیتنه ره هئی دست جه گیتِنه. جونتِرها هم اونجه جمع بینه وِشون خش‌دعوی ره تِماشا کِردِنه و فردا با دراز و دِمباله هِدائن، دیگرون وِسته تعریف کِردِنه.
 
اَره مرِدم اون گِدِر خَله ساده شادی ره شه خِنه یاردنه.

سِزده شو دل قَلی، کِنار شییه قَر
غم و غِصه یاد شییه وه زوئه پَر
لال اِمو خِن دِله غال غاله بییه
همه خِشال، خنده تِک ره گیته سَر
نویسنده: دوستعلی علیخانی / آبان نود و هشت 

مه دَس چیسه دَکِته دیمِّ چِروک 
مه اشتها کور بَیّه بوسته تِروک 
مه لینگ وَل بَیّه بَهیمه عصاکَش 
مه چش مَشتِ مِیا سو دِنه پِروک 
ترجمه فارسی
دست و صورتم را چین و چروک فرا گرفت 
اشتهای من کور شد و ضعیف و ناتوان شدم 
پایم لنگ شد و عصا را با خودم می‌کشم 
چشمانم را ابر فرا گرفت و نور کمی دارد 
دوستعلی علیخانی / آبان نود و هشت 

خَله ساله بَهیمه مِن شهر‌نِشیر 
قاطی کِوریکِ دله بَیمه اسیر 

یِلاق بوردِمه بَلکوم دل بَوو وا 
بَدیمه یلاق ره سرهایته ویلا

آدِمای مَله بینه ناشناس
چِش عینک‌دودی و تن نَخِش لِواس

سِره سَر‌سَرِبِن، آیفون تصویری 
وِشونِ اِتول هِم بییه خارجی

فارسی و زِوونِ دیگه زونه گپ 
مِره اِشابینی وِشونا چپ چپ

مه سر سیو بَیّه، بَیمه تو به تو 
مِره تَب بَزو بَیته مردِ خِش رو

بَدیمه وه هسته دائی یارعلی
باته دِرِست ویمبه، هستی ذلفعلی؟

سونِ اِنار اَمه دل بَیّه پاره
خاطِراتِ قدیم یاد بِمو ماره

روزی یارعلی بییه گتِ مردی
زمین بَروته وَر هائیته سردی

اِسا بَیّه آرش خانِ سره‌دار
آخرِ ماه وِنه گیر اِنه دوزار

کی بورده، کی بِموئه اَمه مَله
دَندون بِمو، بِوازِندییه لوچه

ترجمه فارسی
خیلی سال است که من شهرنشین شدم 
داخل آپارتمان قوطی کبریتی گرفتار شدم
به سمت ییلاق رفتم بلکه دلم شاد شود
دیدم ییلاق را ویلاهای متعدد فرا گرفت 
دیدم آدم‌های داخل روستا ناشناس هستند
عینک دودی زده و لباس‌ نامناسب پوشیده بودند
خانه‌ها چند طبقه بود و آیفون تصویری داشتند
اتومبیل‌هایشان مدل بالا و خارجی بود
با زبان فارسی و دیگر زبان‌ها حرف می‌زدند
مرا چپ چپ نگاه می‌کردند
سرم گیج رفت، داشتم می‌افتادم
که مردی خوش‌رو مانع افتادنم شد 
دیدیم دائی یارعلی از اهالی روستا است 
به من گفت درست می‌بینم تو ذلفعلی هستی؟
به گریه افتادیم و مانند انار قلبمان پاره پاره شد 
خاطرات دوران گذشته‌ی روستا به یادمان آمد 
روزی یارعلی برای خودش مرد بزرگی بود 
وقتی زمینش را فروخت، بزرگی را هم فروخت
حالا سرایدار آرش خان (از ناکجا آباد) شد
منتظر است که پایان ماه مبلغ ناچیزی گیرش بیاید
چه کسانی آمده‌اند و چه کسانی رفتند 
وقتی دندان آمد لب را به عقب راند 

 دوستعلی علیخانی / آذر نود و هشت 

 اَگه لائز بِئه هورت بَکِشه پِل
 
اَگه وَرف لانْگه مِره هاکِنه شِل
 
چِش ره کوریک گِرمه اِمبه ته وَری 

مه دَس نییه ته وِسته بَهیمه خِل 

ترجمه فارسی 
چنانچه سیل بیاید و پل را با خودش ببرد 
اگر عبور از مسیر پر از برف پاهایم را ناتوان کند 
چشمانم را می‌بندم نزد تو می‌آیم 
چون دست خودم نیست دیوانه‌ی تو هستم 

دوستعلی علیخانی / بهمن نود و هشت

نارمه فِنی بِشکِن، جیف دَ مَمیج
گومبه یک رو بوش،یا کَجِک یا هویج
 ترجمه فارسی
نمی‌گویم بینی دیگران را بشکن و در جیبش کشمش بریز
می‌گویم دورو نباش یا زورگو باش یا مهربان باش 
شگرد چماق و هویج : یعنی گاهی با چماق طرف را مورد ضرب و شتم قرار می‌دهد و گاهی به او هویج می‌دهد و محبت می‌کند. 

دوستعلی علیخانی 
 

مازِرون نِخاره، تَن زَنده زِله
مهمون وَر نَینه عیدی، نَ گِله

عاقل‌، نِخار جه نِدارنه تِوقّع 

مازِرون شرمنده، نارْنه حوصله 

ترجمه فارسی
مازندران مریض است، بدنش درد دارد 
عید امسال پذیرای مهمان نیست، پس گلایه نکنید
انسان عاقل از شخص مریض توقع پذیرایی ندارد 
مازندران شرمنده مردم است، چون حال و حوصله ندارد
دوستعلی علیخانی / اسفند نود و هشت

‍ اِمسالِ بِهار مردِم وِسته با بهار سال‌های قبل خَله فرق کِنده. امّا طبیعت شه کار ره انجام دِنه.
دارها سوز بَینه و بَعضه دارها شه سر اِسپه چادِر بِشتِنه. وَنوشه، گوجوجوک و چپ‌چپا صحرا ره مشت هاکِردِنه. هوا هِم کم‌کم دَره گرم وونه همه جا یک دست سوز بَیّه.
امّا مردِم کمتر این همه نو بَیّن ره حس کِنّه. بخاطر اینکه اَتّا غول به نوم کرونا بِمو  باعث آزار همه بَیّه. وقته استرس،اضطراب و ناگِرونی دَووشه آدِم خَله چیزا ره نَوینده. فقط به این فکر کِنده که این مریضی وِره یا وِنه خِنِواده ره نَیره.
نوروز خون‌ها هِم که پیغوم بهار ره اِیاردِنه، امسال وِشونِ پیغوم کِرونایی هسته. مردِم ره سفارش کِنّه مُخبر بوشِن و شه خِنه جه در نَشوئن تا این غول وِشونِ سر جه رفع بَووشه. 
 
باد بهارون بِمو 
عمو نوروزخون بِمو 

اَمه دیار بِمو غول
آدِمخوار هسته وه مول
وِره گونّه کرونا 
پیک ره کِنده مفتلا
باد بهارون بِمو 
عمو نوروزخون بمو

آی خواخر و آی بِرار 
با هم بِهِلیم قِرار 
خِنه جه در نَشوئیم
دستها ره خوب بَشوریم 
باد بهارون بِمو 
عمو نوروزخون بِمو 

اَگه بوهِردی بِریم 
ماسک ره بَزِن ته شه دیم 
دستِکَش ره بِهِل دست
این کرونا هسته پَست
باد بهارون بِمو 
عمو نوروزخون بِمو 

اَگه بوردی بینِ جَم
فاصله ره نَ کَم
مه حرفا ره هادی گوش
دور وونه غولِ چَموش
باد بهارون بِمو 
عمو نوروزخون بِمو 

دوستعلی علیخانی / اسفند نود و هشت